De borgtocht van een bestuurder-groot aandeelhouder
Blog
In de praktijk komt het zeer regelmatig voor dat een natuurlijk persoon zich als bestuurder/aandeelhouder persoonlijk borg stelt voor financiële verplichtingen van (bijvoorbeeld) een B.V. In dergelijke gevallen is het onderscheid tussen de particuliere borgtocht en de zakelijke borgtocht relevant, nu de wet diverse waarborgen bevat die (enkel) voor de particuliere borgtocht gelden.
In deze kwestie beroept een schuldeiser zich (onder meer) op een borgtocht die is afgegeven door de (indirect) bestuurder van een B.V. De bestuurder, een natuurlijk persoon, stelt zich onder meer op het standpunt dat sprake is van een particuliere borgtocht. Hoewel de rechtbank de bestuurder in onderhavige casus in het ongelijk stelt, laat dit eens te meer zien dat het voor schuldeisers van belang is om zich van dit onderscheid bewust te zijn bij het aangaan van een borgtocht.
De casus
Platgeslagen speelt in deze kwestie het volgende. Deto Beheer B.V. (Deto) heeft een lening verstrekt aan [gedaagde 1] B.V. (BV). BV is een dealer en reparatiebedrijf van auto’s. De heer [gedaagde 1] is één van de indirect bestuurders en groot aandeelhouder van BV (Bestuurder) en heeft zich in privé borg gesteld voor de door Deto aan BV verstrekte lening door met de hand op de leningsovereenkomst te schrijven: “Voor zover de voorraad verpanding niet toereikend is mocht blijken stelt links ondergetekende [; rb] zich in privé garant”. Nadat BV de lening niet tijdig heeft afgelost, vordert Deto per dagvaarding van 2 maart 2023 primair onder meer hoofdelijke veroordeling van BV en Bestuurder tot (terug)betaling van de lening. Ten aanzien van Bestuurder beroept Deto zich op de borgtocht. Nu BV op 14 maart 2023 failliet wordt verklaard, worden de tegen de BV aanhangige rechtsvorderingen ex artikel 29 Fw van rechtswege geschorst. De rechtbank oordeelt daarom enkel over de vorderingen van Deto gericht tot Bestuurder, waaronder betaling onder de borgtocht.
Partijen hebben in casu weinig woorden vuil gemaakt aan de kwalificatie van bovengenoemde handgeschreven tekst. Uit de parlementaire geschiedenis volgt dat om te bepalen of sprake is van een borgtocht, dient te worden gekeken naar de vraag of voor de schuldeiser bekend was dat sprake is van een borgtocht (of van bijvoorbeeld hoofdelijke aansprakelijkheid). Nu tussen partijen kennelijk niet in geschil is dat een borgtocht was afgegeven, komt dit in het vonnis verder niet ter sprake.
Wel is in geschil of de borgtocht kwalificeert als een particuliere of zakelijke borgtocht. Er is sprake van een zakelijke borgtocht als de borg handelt in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf of als hij handelt in de normale bedrijfsuitoefening van een vennootschap waarvan hij bestuurder en (al dan niet tezamen met zijn medebestuurders) meerderheidsaandeelhouder is. Is de borg een natuurlijk persoon die onder geen van deze categorieën valt, dan kwalificeert de borgtocht als particulier. Een door een rechtspersoon afgegeven borgtocht kwalificeert dus per definitie als zakelijke borgtocht.
De rechtbank oordeelt in onderhavige casus dat sprake is van een zakelijke borgtocht. Allereerst bepaalt zij – in lijn met bestaande jurisprudentie en juridische literatuur – dat “normale uitoefening van beroep of bedrijf” bij een bestuurder/grootaandeelhouder ruim dient te worden uitgelegd. Zij bepaalt immers dat bij geldleningen die worden verstrekt aan een NV of een BV, het gebruikelijk is dat de financier extra zekerheid verlangt, bijvoorbeeld door een borgtocht. Het is volgens de rechtbank gerechtvaardigd om deze borgtochten gelijk te stellen met borgtochten die de borg in de normale uitoefening van zijn beroep op bedrijf is aangegaan. Volgens de rechtbank moet dan nog wel worden vastgesteld of de lening dienstig is aan de kernactiviteit van de BV of NV. In casu is het geld door BV gebruikt om auto’s te kopen voor in de showroom. De lening zag dus op uitgaven van de onderneming en is daarvoor ook gebruikt. Al het geleende geld is daarmee gebruikt voor het doen van zakelijke aankopen die de kernactiviteit van BV betreffen en er is sprake van een zakelijk borgtocht.
Relevantie onderscheid particuliere en zakelijke borgtocht
Het onderscheid tussen een particuliere en zakelijke borgtocht is van belang, nu de wet additionele bescherming biedt aan een particuliere borg. Zo dient een particuliere borgtocht een maximumbedrag te bevatten indien het bedrag van de verbintenis van de hoofdschuldenaar niet vaststaat. Het bestaan van een particuliere borgtocht kan bovendien enkel worden bewezen als sprake is van een getekend geschrift. De particuliere borg is niet gebonden aan voorschriften in de borgtocht die meer bezwarend zijn dan de voorwaarden waaronder de hoofdschuldenaar is gebonden. Uitzondering hierop is het bewijs dat is vereist voor het bestaan en de omvang van de verbintenis van de hoofdschuldenaar. Voor een particuliere borgtocht geldt bovendien dat deze enkel dwingende bewijskracht heeft als deze een zogenoemd goedschrift bevat. Een goedschrift is een handgeschreven regel waarin de borg bevestigt voor welk bedrag hij borg staat; het bedrag dient te worden uitgeschreven. Een ander aandachtspunt is dat indien een particuliere borg is getrouwd of een geregistreerd partnerschap is aangegaan, de echtgeno(o)t(e) c.q. de geregistreerd partner de borgtocht mede moet ondertekenen. Tot slot geldt dat een particuliere borgtocht die strekt ter zekerheid van toekomstige verbintenissen, te allen tijde kan worden opgezegd als zij niet voor een bepaalde duur geldt. Indien de borgtocht wél voor een bepaalde duur geldt, kan deze na vijf jaar worden opgezegd.
Afrondende opmerkingen
Zoals blijkt uit dit vonnis, kan er geschil bestaan of een borgtocht kwalificeert als zakelijke borgtocht. In de praktijk zie je daarom dat schuldeisers zorgen dat een dergelijke borgtocht voldoet aan de vereisten van een particuliere borgtocht, ook als zij van mening zijn dat sprake is van een zakelijke borgtocht. Mocht hierover later een geschil ontstaan, dan kunnen zij hun borgtocht inroepen ongeacht de kwalificatie daarvan.
Keywords
Auteur(s)
